Nagtapos na ngayong araw ang unang dalawang araw na actual assessment ng mga miyembro ng Protected Area Management Board (PAMB) ng Ursula Island Game Refuge and Bird Sanctuary sa pinagsadsaran ng isang fishing vessel kamakailan.
Ayon sa chairman ng HARIBON-Palawan na si Boy Magallanes, sa inisyal na datus ay nasa 26.5 metro ang lawak ng nakita nilang damage sa northeast na bahagi ng protected area dulot ng pagkakabahura ng bangkang Chris Paul Bill-III ng Irma Fishing and Trading Corp. noong katapusan ng Hulyo.
“So far, hindi pa final ‘yong report, gagawin pa namin ‘yong mapa; basta around 26.5 meters ‘yong damage kasi forward lang ng barko ‘yong sumadsad tapos no’ng low tide, siyempre maalon, natagtag nito, irregular kasi ‘yong coral substrate—‘yong massive forest coral, ‘yon ‘yong mga nabasag,” ani Magallanes.
Aniya, asahan pa umanong lalawak pa ang total damage area sapagkat hindi pa nila napuntahan ang buzzer zone at hindi pa tapos sa pagsukat ang PCSD Staff dulot ng sama ng panahon.
“Yon lang ‘yong damage pero hindi pa naimamapa. Imamapa pa namin ito to come up with a total damage area. Iba pa ‘yong damage din ng corals,” dagdag pa niya.
Matatandaang sinimulan ng assessment team kahapon ang pagtingin sa lugar. Tumungo sa isla ang mga miyembro ng PAMB gaya ng BFAR, PNP Maritime, DENR-CENRO, WPU Rio Tuba, Brgy. Rio Tuba, PCG Rio Tuba, PCSD Staff, mga volunteer diver ng HARIBON Palawan, CBNC at RTNMC.
“Ursula Island Damage Assessment: The damage areas were identified by individual underwater soundings via surface water GPS readings and mapping in determining the total damaged area. Calibrated transect lines were laid within boundaries in determining the destroyed coral life forms measured per square centimeter. Inverts and reef fishes were recorded to supplement the data within the subject ecosystem assessment,” ang post ng pinuno ng HARIBON-Palawan kahapon bilang bahagi ng mga kapamaraanan na kanilang ginawa.
Ayon kay Magallanes, sila sa HARIBON ang nagsagawa ng under water sounding upang magawa ang mapa at itinali roon ang lubid upang lumutang ang mga boya, tiningnan naman ito ng DENR sa GPS para makuha ang total damage area at sinukat ng PCSDS para sa validation.
“Pero ayon doon sa dive plan na may hukay na akala namin may kalsadang nagawa, wala kaming nakita kasi na-retrieve naman kaagad [ang nabahurang bangka] kaya lang may total wreckage ng massive Porites. ‘Yong Porites kasi, ‘yan ‘yong mga malalaking corals, mga limestone corals ‘yan. Ngayon, no’ng nabasag, kailangang itihaya kasi maga-rehabilitation plan pa kami para makakain ‘yong corals sa gabi kasi sa gabi ‘yan kumakain,” ani Magallanes.
Aniya, nasa 22 Porites o mga malalaking bahura, na kasing laki ng mga kwarto, ang kasama sa mga nadurog sa pagdaan ng bangka sa bahaging iyon.
Bilang unang tugon ng grupo ay itihaya ang mga tumaob na mga korales upang maiwasang lumutin at mamatay ang mga coral polyps.
“Yong buo kasi na nabiyak na dilaw, limestone na lahat ‘yon…pero sa ibabaw niya ‘yon ‘yong mga coral polyp ‘yon na kumakain sa gabi. Kailangang mabuhay ‘yon, irekuber mo ‘yon. Ang iba itinihaya namin kahapon, ngayon, hindi na namin kaya kasi malakas na ‘yong alon,” ani Magallanes.
Sa Huwebes naman sa susunod na linggo ay nakatakdang magpresenta ng kanya-kanyang report ang mga grupo sa PAMB base sa kanilang naging papel sa assessment.
Kapag naipresenta na sa PAMB meeting ay iko-consolidate naman ito ng DENR at isusumite sa panrehiyong tanggapan hanggang sa kalihim ng Kagawaran para sa nakatakdang pagsasampa ng kaso o pagpapamulta sa kompanyang may-ari ng bangka.
Aniya, sa paniningil para sa damage ay nasa halagang dolyar saka iko-convert sa piso na ibabase naman sa katumbas na halaga per square centimeter sa National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) dahil sa kasalukuyan ay wala pa umanong batas, walang ordinansa at wala rin sa Fisheries Code sa Pilipinas ang imumulta sa mga pagsadsad ng mga sasakyang pandagat.
Sa kasalukuyan ay nananatili namang nasa kustodiya ng Coast Guard sa Brgy. Rio Tuba, Bataraza ang sangkot na commercial fishing vessel na nahaharap sa paglabag sa Section 96 ng RA 10654 o ang batas na nag-aamiyenda sa Philippine Fisheries Code of 1998 (Republic Act No. 8550).